Op 12 april organiseerde WarmteStem een bijeenkomst voor inwoners van Schothorst-Zuid. Het onderwerp van de avond was het plan van de gemeente om de wijk aardgasvrij te maken. Wethouder Astrid Janssen gaf daar toelichting op. Aanwezigen konden reacties geven en vragen stellen. Hieronder lees je een verslag van de avond.
Na een korte introductie van moderator Bert Bos (die zelf in de wijk woont), krijgen enkele aanwezigen kort het woord. Daarbij worden verschillende sentimenten en zorgen geuit. Een huurder drukt zijn ongerustheid uit over de situatie, vooral met betrekking tot de rol van zijn verhuurder, Portaal. Een andere bewoner is nieuwsgierig maar ook kritisch en wil meer duidelijkheid over warmtenet. Weer een ander is positief over de verandering en ziet het als een noodzakelijke actie gezien de huidige klimaatcrisis.
Hierna licht WarmteStem-voorzitter Jan Zuilhof kort toe waarom deze avond eigenlijk georganiseerd wordt. Hij geeft aan dat WarmteStem een coöperatie is voor en door inwoners van Schothorst, gerund door vrijwilligers. WarmteStem merkt dat mensen logischerwijs heel veel vragen hebben over hoe ze thuis energie kunnen besparen en uiteindelijk van het gas af gaan. Jan: “Wij willen kijken of we dingen die voor veel mensen ingewikkeld zijn, wat minder complex kunnen maken. Om die reden is deze avond de gemeente uitgenodigd. Een ander belangrijk doel van de avond is om beter zicht te krijgen op wat mensen nodig hebben om een voorkeur uit te spreken voor een warmtenet, warmtepomp, of nog iets anders als alternatief voor aardgas. Wij willen graag kijken hoe we onze wijkgenoten daarbij kunnen helpen.”
Jan geeft ook aan dat mensen WarmteStem altijd mogen benaderen met vragen. En wie lid wil worden van WarmteStem is van harte welkom, dit kost € 20 per jaar. Daardoor kan WarmteStem activiteiten organiseren zoals collectieve inkoopacties voor isolatiemaatregelen en informatieavonden.
In gesprek met wethouder Astrid Janssen
Op basis van vragen uit de zaal geeft de wethouder antwoorden over de plannen van de gemeente. Eerst wordt teruggeblikt op het proces dat al geweest is: zo’n zes jaar geleden startte de gemeente met een aardgasalternatief voor Schothorst-Zuid onderzoeken. Er werd aan bewoners gevraagd wat voor ideeën, zorgen en kansen ze zagen. Tegelijk ging de gemeente rekenen. Een warmtenet kwam daaruit naar voren als aantrekkelijkste optie voor het grootste deel van de woningen. En na een marktconsultatie bleef er maar 1 bedrijf over dat daadwerkelijk een aanbod wilde doen aan bewoners: Warmtebedrijf Amersfoort (WBA).
In 2020 lag dat aanbod er, op voorwaarde dat een grote subsidie van het Rijk er zou komen. Dit lukte helaas niet, eigenlijk doordat het plan al te degelijk was voor een subsidie die vooral voor experimentele projecten bestond. Wel wilde de gemeenteraad graag door, omdat het uiteindelijk nodig is om heel Amersfoort met alternatieven voor aardgas te verwarmen.
Nu zijn er twee dingen aan de hand: WBA heeft een nieuwe subsidie gekregen van het Rijk. De gemeente heeft geholpen met de aanvraag, het kwam dus niet als een verrassing. Tegelijk wil de gemeente graag van inwoners weten welk aardgasalternatief hun voorkeur heeft, zodat er een richting is voor een plan voor de wijk. De wethouder benadrukt daarbij dat inwoners echt om een voorkeur wordt gevraagd, en nog niet om een definitieve keuze.
Uiteindelijk zullen mensen wel een keuze moeten maken, bijvoorbeeld door wel of niet in te gaan op het aanbod van WBA. Het is voor de gemeente lastig om nu al aan te geven wanneer dat moment precies komt, want die planning is van WBA. Zij zijn eerst bezig met grote afnemers zoals scholen. U zult dus waarschijnlijk nog even de tijd hebben.
De vraag wordt gesteld of mensen nu het mes op de keel krijgen om een keuze te maken, terwijl in de landelijke politiek wordt gesproken over een termijn van 8 jaar om een keuze te maken. De wethouder reageert door te zeggen dat de gemeente op dit moment nog geen bevoegdheid heeft om een wijk echt van het gas af te halen. Hiervoor is wel wetgeving in de maak, maar dan moet er een heel goed plan aan ten grondslag liggen. Juist daarvoor wil de gemeente graag weten welk alternatief de voorkeur van mensen geniet, en wat ze nodig hebben om die afweging goed te maken.
De wethouder geeft aan dat het interessant is dat mensen in Schothorst ook samen nadenken over het warmtenet. Want samen zijn ze een grote groep afnemers die mogelijk ook wel samen voorwaarden willen stellen aan het aansluiten op het warmtenet. Dat kan bijvoorbeeld gaan over betaalbaarheid, leveringszekerheid, duurzaamheid. Maar het kan ook dat u zegt dat het belangrijk is dat er een publiek belang in het warmtebedrijf zit, dat de gemeente betrokken is. De gemeente wil bewoners helpen bij het opstellen van zulke voorwaarden, dit is eerder ook gedaan in een andere wijk door een procesbegeleider te betalen.
Er worden in de zaal kritische vragen gesteld over de betaalbaarheid, vooral aangezien er recent regelmatig berichten in media waren over hoge energierekeningen. De wethouder geeft aan dat ze ook kranten leest, en het op dit moment inderdaad niet goed gaat met tarieven. Dat vindt ze lastig. Een warmtenet in Schothorst-Zuid heeft maatschappelijk gezien de laagste kosten, maar het moet wel goed zitten met de prijs voor de gebruikers.Hiervoor is wetgeving in de maak die zou moeten zorgen voor minder kosten, bijvoorbeeld doordat de prijs niet meer gekoppeld is aan die van aardgas. Hierover is hopelijk rond de zomer meer duidelijkheid.
Ook is er een wet in de maak die voorschrijft dat in warmtenetten voor meer dan 50% in publieke handen moet zijn. De gemeenteraad heeft eerder ook al opdracht gegeven om in Amersfoort te onderzoeken hoe dat eruit zou kunnen zien. Dit gebeurt nu achter gesloten deuren, want het gaat over economische informatie van de gemeente die voor bedrijven ook interessant kan zijn. Maar in de zomer verwacht de wethouder meer openheid te kunnen geven rond dit proces.
Er wordt ook gevraagd naar andere opties. Er wordt uit de zaal aangegeven dat mensen in Schothorst-Zuid eigenlijk maar 2 opties hebben, warmtenet en warmtepomp. De wethouder geeft aan dat als mensen andere suggesties hebben, dit ook heel welkom is, de gemeente denkt graag mee. Wel zegt ze dat waterstof in Schothorst echt geen optie is, omdat het de komende jaren nog zo schaars is. De gemeente zou dat ook best graag willen omdat het makkelijk is en er in de woning weinig aangepast hoeft te worden. Maar het is niet realistisch dat waterstof betaalbaar wordt, en het is maar de vraag of het uberhaupt beschikbaar komt voor woningen.
De kosten zijn ook een belangrijk onderwerp van gesprek. Een aansluiting op het warmtenet moet € 6.875 kosten. Daar kan nog € 3.775 subsidie vanaf zodat er € 3.100 overblijft. Daarbij moet wel gezegd worden dat er ook nog kosten bijkomen voor overstappen op inductiekoken (voor wie dat nog niet doet). Voor huurwoningen geldt dat de aansluitkosten door de verhuurder betaald worden. Vanuit de zaal wordt aangegeven dat niet iedereen dat geld zomaar heeft liggen. De wethouder geeft aan dat er ook gezorgd moet worden voor vormen van financiering zodat iedereen uiteindelijk over kan stappen op een aardgasalternatief.
Uit de zaal wordt een zorg geuit over of de gemeente wel goed gaat luisteren naar de inwoners, waarbij wordt verwezen naar het referendum over parkeerbeleid. De aanwezige vraagt zich hardop af hoeveel mensen het eens zijn met dit project, en waarom er niet gestart wordt in een wijk als Vathorst die al goed geïsoleerd is. De wethouder geeft aan dat inwoners van Vathorst straks mogelijk helemaal niet kunnen kiezen tussen een warmtenet of -pomp, omdat een warmtenet daar helemaal niet haalbaar lijkt. Ook benadrukt ze dat alle wijken van het gas af moeten, en dat het niet mogelijk is om pas in 2049 te beginnen, daarvoor is het veel teveel werk. In Nieuwland is de gemeente ook al bezig. Daarnaast gebruiken mensen in Schothorst relatief veel gas, wat juist ook een kans biedt om te besparen. Gas wordt waarschijnlijk de komende jaren duurder.
Er wordt gevraagd waarom er niet gewoon aan heel Amersfoort een aanbod voor het warmtenet wordt gedaan. De wethouder geeft aan dat er in Schothorst-Zuid al heel lang onderzoek is gedaan naar een manier om de wijk van het gas af te halen. Er zit veel werk in om uiteindelijk tot een aanbod te komen. Ook lenen lang niet alle wijken zicht voor een warmtenet, bijvoorbeeld omdat de warmtevraag laag is en warmtepompen logischer zijn.
De vraag wordt gesteld waarom biomassa als brandstof gebruikt zal worden. De wethouder geeft aan hier zelf ook niet blij mee te zijn en er vanaf te willen, ze heeft er zelf samen met de gemeenteraad voor gezorgd dat er niet meer centrales gebouwd mogen worden. Er worden in Amersfoort ook andere duurzame bronnen ontwikkeld zoals warmte uit de rioolwaterzuivering en geothermie. Maar dat zijn hele grote bronnen die duizenden huishoudens van warmte kunnen voorzien. Zo’n investering doe je alleen als er al een warmtenet ligt zodat je de warmte ook kwijt kunt, anders is het te risicovol.
In deelgroepjes verder: wat heeft u nodig om een voorkeur uit te spreken?
In 8 klaslokalen praten de aanwezigen verder over wat ze nodig hebben om aan het einde van dit jaar een voorkeur uit te spreken voor een warmtenet of warmtepomp. Alles dat hier gezegd is, is opgeschreven en in een spreadsheet gezet. Bekijk deze hier.
Verzoek van deelnemers: ook een avond met Warmtebedrijf Amersfoort
Aan het einde van de avond werd door Jan Zuilhof samengevat wat in de deelgroepjes naar voren kwam. Daaruit bleek dat veel van de vragen eigenlijk alleen door WBA beantwoord kunnen worden. Daarom werd aan de zaal gevraagd wie het zou zien zitten als WarmteStem ook een avond organiseert waarop WBA wordt uitgenodigd om het aanbod en de plannen toe te lichten. Vrijwel alle handen gingen omhoog, dus gaf Jan aan dat WarmteStem hiermee aan de slag gaat.
Inmiddels is bekend dat deze avond plaatsvindt op 6 juni. Lees hier meer info en meld je aan.
Vragen? Bekijk de website van de gemeente of contact WarmteStem
Op de website van de gemeente is al een behoorlijke lijst opgesteld met vragen en antwoorden. Deze zijn bijvoorbeeld verzameld tijdens de inloopspreekuren in de Koperhorst. Je vindt deze hier. Heb je een vraag voor WarmteStem? Gebruik ons contactformulier.
Hoe verder, wanneer de nieuwe regering in wording wordt gerealiseerd en de verplichting voor warmtepompen vervalt
Dat is een goede vraag, Bert. Nu was het al zo dat er een uitzondering zou gelden voor de verplichte warmtepomp als in een wijk binnen 10 jaar een warmtenet wordt voorzien. Dus de vraag is of de warmtepompplicht in Schothorst-Zuid überhaupt zou gaan gelden.